Hoe behandel je een tenniselleboog?

In het laatste blog van deze serie bespreken we enkele behandelmethodes voor een tenniselleboog, namelijk shockwave, elektrotherapie en oefentherapie. Aan de basis van deze keuzes liggen wetenschappelijk onderzoek en succeservaringen van therapeut en patiënt. Welke technieken bij hierbij geïndiceerd zijn, en in welke combinatie, hangt af van de individuele patiënt en de uitgebreidheid van zijn klacht.

Shockwavetherapie bij een epicondylitis lateralis

Extracorporele Shockwave therapie (ESWT) is een niet-invasieve behandelmethode waarbij korte, intense geluidsgolven de lichaamseigen herstelprocessen activeren. Pijnverlichting en bevordering van de genezing staan daarbij centraal. ESWT is de afgelopen 25 tot 30 jaar op grote schaal ingezet voor een scala aan aandoeningen van het bewegingsapparaat en uit een recente meta-analyse  volgt er ook bewijs voor de positieve bijdrage die ESWT kan leveren aan de behandeling van een tenniselleboog. ESWT wordt in het algemeen als veilig, gemakkelijk toepasbaar en draaglijk ervaren. 

Patiënte Manuela: “De door mijn fysiotherapeut uitgevoerde behandeling met radiale shockwave valt, in tegenstelling tot wat ik verwacht had, best mee. Toegegeven, de behandeling is gevoelig, maar achteraf kan ik mijn gewone activiteiten meteen weer oppakken.

 

Ik ervaar nog wel ongemakken van mijn tenniselleboog, maar het lijkt iedere week beter te gaan. Zo kan ik harder knijpen voordat er pijn en ongemak optreedt.”

Het is aangetoond dat shockwavetherapie de vorming van nieuwe bloedvaten stimuleert, waardoor de bloedcirculatie en weefselregeneratie toenemen en pijn vermindert. De stimulatie van zenuwvezels leidt tot lokale pijnstilling en de artificiële verstoring van het peesweefsel bevordert genezing.  Voor patiënten die minder, of binnen 3 maanden niet reageren op conventionele behandelmethoden, is shockwavetherapie een goed alternatief voor invasievere technieken. Helaas is niet iedere therapeut vertrouwd met de mogelijkheden van ESWT.

FIND OUT MORE

Fysiotherapeut Killian: “Jammer dat fysiotherapieopleidingen zo weinig investeren in een gedegen opleiding in het gebruik van radiale shockwave bij een epicondylitis lateralis. Gelukkig word ik in mijn klinisch handelen gesteund door de aanbevelingen uit de literatuur om hetzij gefocusseerde shockwave, hetzij radiale shockwave in te zetten bij deze pathologie. Ik schat in dat mijn patiënten hun hobby’s en werk na behandeling met shockwavetherapie gemiddeld 2 tot 3 weken eerder kunnen hervatten.”

Het effect van ultrageluid en elektrotherapie bij een tenniselleboog

Elektrotherapietechnieken zijn gericht op het verminderen van pijn en het uitlokken van cellulaire effecten. Daarbij is er keus tussen vijf energievormen, namelijk: elektrisch, geluid, licht, magnetisch of thermisch. Er bestaan dan ook meerdere behandelmodaliteiten binnen dit gebied, waaronder low level lasertherapie (LLT), therapeutisch ultrageluid, interferentiestroom en transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS). Hieronder gaan we kort in op ultrageluid en interferentie

Ultrageluid is geluid met een frequentie die te hoog is om door mensen gehoord te kunnen worden. De geluidsgolven kunnen tot diep in het weefsel doordringen. Effecten zijn verhoging van de weefseltemperatuur en opwekken van niet-thermische fysiologische veranderingen, zoals verhoogde celpermeabiliteit en bevordering van de celgroei. Na toepassing van ultrageluid op de extensorpees bij een tenniselleboog ervaren de meeste patiënten direct een verminderde gevoeligheid. Dit valt ook patiënt Patrick op:

“Na iedere fysiotherapiebehandeling ben ik opgelucht. De toepassing van ultrageluid verzacht absoluut mijn pijn maar op een andere manier dan met ijstechnieken. Het stelt me ook in staat om de opgelegde excentrische oefentherapie gemakkelijker uit te voeren.”

FIND OUT MORE

Interferentiestroom is met zijn middenfrequente golfvorm dan weer heel wat anders. En doordat meerdere parameters kunnen worden aangepast, geeft interferentie verschillende behandelmogelijkheden. De effecten van interferentie zijn analgetisch, maar kunnen ook anti-inflammatoir zijn. Ook heeft het een remmende werking op het sympathische zenuwstelsel, zorgt het voor lokale vasodilatatie en stimuleert het de spieren.  

Pas de laatste jaren wordt interferentie meer betrokken in de onderzoeken naar de behandeling van een tenniselleboog. Zo blijkt uit een recente studie dat een combinatie van interferentiestroom met oefentherapie bij een tenniselleboog leidt tot vermindering van pijn en verbetering van grijpkracht. Hierbij moet wel gezegd worden dat shockwavetherapie in combinatie met oefentherapie, in dezelfde studie, betere effecten liet zien.  

Therapeut Evi maakt gebruik van elektrotherapie als ze een tenniselleboog behandelt, maar dit was na haar afstuderen niet vanzelfsprekend:

“Gebruik van ultrageluid en interferentie kwam tijdens mijn fysiotherapieopleiding amper aan bod. Toch ervaren mijn patiënten en ik beide technieken als een waardevolle ondersteunende therapie bij de behandeling van laterale elleboogpijn.”

Verhogen van de belastbaarheid bij een tenniselleboog

Oefentherapie speelt een onmisbare rol bij de behandeling van een epicondylitis lateralis. Zo zorgt oefentherapie niet alleen voor een betere doorbloeding en dus voor pijnvermindering en een sneller herstel, maar verhoogt het ook de belastbaarheid van de betrokken structuren, waardoor de functie verbetert. 

Therapeut Imke: “Oefentherapie maakt altijd deel uit van mijn behandelingen, zeker bij een epicondylitis lateralis. 

De nadruk ligt bij mij op excentrische krachtoefeningen, niet alleen vanwege de bewezen effectiviteit vanuit de literatuur, maar ook vanwege mijn eigen goede ervaringen hiermee.”

Dat de beste behandelresultaten behaald worden door excentrische oefeningen toe te voegen aan de behandeling, wordt bevestigd in een systematic review  uit 2014 waarbij de twaalf geïncludeerde studies bijna dezelfde conclusie trekken. Een multimodaal therapieprogramma met o.a. excentrische oefeningen geeft betere resultaten wat betreft pijnvermindering, functieherstel en knijpkracht bij patiënten met een tenniselleboog dan een behandeling zonder excentrische oefeningen. 

Patiënte Elise: “Na acht behandelingen voor mijn tenniselleboog functioneerde ik stukken beter. Mijn therapeute heeft diverse methodes toegepast en allen leken ze een bijdrage te leveren aan mijn herstel. De oefeningen vond ik vooral vanaf de latere sessies fijn. Hiermee leken de spieren in mijn elleboog sterker te worden, zodat ik de bewegingen die in het begin problematisch waren uiteindelijk veel langer kon volhouden.”

Combineren van behandeltechnieken voor de beste resultaten

In deze blogreeks kwamen de volgende behandelmethodes aan bod: verlaging van de belasting, TECAR-therapie, dry needling, percutane electrolyse, het Mulligan Concept,    shockwavetherapie, elektrotherapie en oefentherapie. Deze lijst is natuurlijk niet volledig. Het feit dat manuele therapie in engere zin, andere soorten elektrotherapie, rekken, tapen en andere technieken onbesproken zijn gelaten, betekent niet dat deze technieken per definitie minder succesvol zijn. Sterker nog, de beste resultaten worden bereikt als verschillende behandelmodaliteiten gecombineerd worden. 

Therapeut Guido: “Mijn tenniselleboogbehandelingen kunnen er stuk voor stuk anders uitzien. Waar ik de ene patiënt behandel met manuele therapie, ultrageluid en fricties, behandel ik de andere patiënt met shockwave, dry needling en rekken. Mijn keuze hangt hierbij af van het klachtenpatroon van de patiënt, zijn en mijn ervaringen en voorkeuren.”

Het succes van combineren is echter niet iets wat alleen Guido opmerkt, ook uit onderzoeken volgen deze conclusies. Zo is dat ook het geval bij een systematic review uit 2013 waarin bewijs gevonden wordt voor de succesvolle combinatie van rekken, spierversterking, ultrageluid en fricties als ook voor de combinatie van manipulaties aan de CWK en TWK, concentrische en excentrische oefeningen en mobilisatie van pols en elleboog.  De vele mogelijke combinaties maken het uitvoeren van een allesomvattend onderzoek echter bijna onmogelijk, vandaar dat patiënt- en therapeutervaringen een grote rol blijven spelen bij het bepalen van de behandelkeuze.   

Meer informatie over shockwave- en/of elektrotherapie

Heb je nog vragen of ontvang je graag aanvullende informatie of een persoonlijk advies over shockwave- en/of elektrotherapie, neem dan vrijblijvend contact met ons op.

NEEM CONTACT OP

^[1] Yao G, Chen J, Duan Y, Chen X. Efficacy of Extracorporeal Shock Wave Therapy for Lateral Epicondylitis: A Systematic Review and Meta-Analysis. Biomed Res Int. 2020 Mar 18;2020:2064781. doi: 10.1155/2020/2064781. PMID: 32309425; PMCID: PMC7106907.

^[2] Comparison of the effectiveness of radial extracorporeal shock wave therapy and supervised exercises with neuromuscular inhibition technique in lateral epicondylitis: A randomized-controlled trial. Mustafa Çorum, Ceyhun Başoğlu, Hadi Yavuz, Cihan Aksoy Turk J Phys Med Rehab 2021;67(4):439-448. doi: 10.5606/tftrd.2021.5871

^[3] Koca I, Boyaci A, Tutoglu A, Ucar M, Kocaturk O. Assessment of the effectiveness of interferential current therapy and TENS in the management of carpal tunnel syndrome: a randomized controlled study. Rheumatol Int. 2014 Dec;34(12):1639-45. doi: 10.1007/s00296-014-3005-3. Epub 2014 Apr 12. PMID: 24728028.

^[4] Tarek Ammar. Extracorporeal Shock Wave Versus Interferential Current in Tennis Elbow. Biomed J Sci & Tech Res 34(3)-2021. BJSTR. MS.ID.005561

^[5] Cullinane FL, Boocock MG, Trevelyan FC. Is eccentric exercise an effective treatment for lateral epicondylitis? A systematic review. Clin Rehabil. 2014 Jan;28(1):3-19. doi: 10.1177/0269215513491974. Epub 2013 Jul 23. PMID: 23881334.

^[6] Hoogvliet P, Randsdorp MS, Dingemanse R, Koes BW, Huisstede BM. Does effectiveness of exercise therapy and mobilisation techniques offer guidance for the treatment of lateral and medial epicondylitis? A systematic review. Br J Sports Med. 2013 Nov;47(17):1112-9. doi: 10.1136/bjsports-2012-091990. Epub 2013 May 24. PMID: 23709519.